Windows 11 là một hệ điều hành hiện đại, được Microsoft trang bị sẵn nhiều công cụ và ứng dụng mặc định phục vụ đa dạng nhu cầu của người dùng: từ ghi chú, chụp màn hình, tìm kiếm tệp tin, cho đến phát media hay kết nối điện thoại. Điều này giúp người dùng có thể bắt đầu làm việc ngay sau khi cài đặt máy, không cần tốn thời gian tìm phần mềm bên ngoài.
Tuy nhiên, những ứng dụng tích hợp sẵn này không phải lúc nào cũng tối ưu. Nhiều phần mềm được Microsoft đóng gói có xu hướng “phình to” theo thời gian, thêm những tính năng không cần thiết, hoặc yêu cầu tài khoản Microsoft để sử dụng đầy đủ chức năng. Không ít trường hợp, tốc độ xử lý chậm, giao diện nặng nề, hoặc thiếu các tính năng nâng cao khiến người dùng chuyên nghiệp cảm thấy bị giới hạn.
Chính vì vậy, cộng đồng mã nguồn mở đã phát triển rất nhiều giải pháp thay thế — nhỏ gọn hơn, nhanh hơn, và minh bạch hơn. Không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên hệ thống, những ứng dụng này còn cho phép người dùng toàn quyền kiểm soát dữ liệu, đồng thời mở rộng khả năng tuỳ chỉnh mà phần mềm mặc định của Windows khó có thể đáp ứng.
Dưới đây là 6 công cụ mã nguồn mở nhỏ gọn mà bạn nên cân nhắc cài đặt để nâng tầm trải nghiệm Windows 11 của mình.
6 Ứng Dụng Nhỏ Gọn, Mã Nguồn Mở Giúp Windows 11 Nhẹ Hơn, Nhanh Hơn Và Hiệu Quả Hơn
ShareX – Khi Chụp Màn Hình Không Chỉ Dừng Lại Ở Ảnh Chụp
Snipping Tool của Windows 11 vẫn là một công cụ hữu ích để chụp ảnh màn hình nhanh chóng, nhưng nó không hoàn hảo. Trong nhiều trường hợp, đặc biệt khi bạn muốn chụp các menu ngữ cảnh hoặc những thành phần đặc biệt trên giao diện Windows, Snipping Tool có thể “bó tay” hoặc gặp lỗi không lưu ảnh.
ShareX là một trong những phần mềm mã nguồn mở tốt nhất để thay thế. Ngoài việc khắc phục các vấn đề trên, ShareX còn mang đến hàng loạt tính năng nâng cao mà người dùng chuyên nghiệp đánh giá cao. Bạn có thể tuỳ chỉnh phím tắt cho từng loại tác vụ: chụp toàn màn hình, chụp cửa sổ đang mở, chụp một khu vực cụ thể, hoặc ghi hình màn hình. Với chế độ ghi hình, ShareX hỗ trợ nhiều định dạng video và chất lượng khác nhau, thậm chí xuất trực tiếp thành ảnh GIF — rất hữu ích cho những người làm hướng dẫn hoặc tạo nội dung minh hoạ.
Điểm mạnh khác của ShareX là trình chỉnh sửa ảnh tích hợp, cho phép thêm mũi tên, chú thích, số thứ tự hoặc làm mờ các vùng nhạy cảm. Ứng dụng cũng có khả năng tự động tải ảnh lên các dịch vụ lưu trữ trực tuyến như Imgur, giúp bạn chia sẻ nhanh chóng mà không phải mở thêm trình duyệt.
Với dung lượng chỉ khoảng 50MB khi tải về và 181MB sau khi cài đặt, ShareX không quá nhẹ, nhưng so với những gì nó mang lại, đây là một công cụ “đáng từng MB”.
Notepad++ – Khi Ghi Chú Và Soạn Thảo Cần Nhiều Hơn Sự Đơn Giản
Notepad từ lâu đã là biểu tượng của sự gọn nhẹ trên Windows. Chỉ cần mở ra, gõ và lưu — nhanh chóng và không rườm rà. Tuy nhiên, Microsoft đã dần biến Notepad thành một ứng dụng phức tạp hơn với những tính năng như Copilot gợi ý viết lại nội dung, định dạng văn bản, hay yêu cầu đăng nhập tài khoản Microsoft. Điều này khiến nhiều người dùng cảm thấy mất đi sự tối giản vốn có.
Notepad++ xuất hiện như một làn gió mới, vừa giữ được sự nhẹ nhàng, vừa bổ sung sức mạnh của một trình soạn thảo hiện đại. Đây là phần mềm mã nguồn mở, miễn phí, hỗ trợ mở nhiều tab để quản lý nhiều tệp cùng lúc, tô sáng cú pháp cho hàng chục ngôn ngữ lập trình, hỗ trợ Markdown, và cho phép người dùng tuỳ chỉnh giao diện theo ý thích.
Điều đáng nói là dung lượng của Notepad++ cực kỳ nhỏ — chỉ 6,84MB khi tải về và hơn 17MB sau khi cài đặt. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy “nhỏ nhưng mạnh” không chỉ là khẩu hiệu, mà là trải nghiệm thực tế.
Flow Launcher – Tìm Kiếm Tức Thì, Không Đợi Chờ
Windows Search, đặc biệt khi tìm qua thanh Start Menu, thường bị đánh giá là chậm và thiếu ổn định. Không ít người bực mình khi kết quả tìm kiếm thay đổi đúng lúc bấm Enter, dẫn đến việc mở nhầm ứng dụng.
Flow Launcher giải quyết triệt để vấn đề này. Chỉ với một tổ hợp phím, cửa sổ tìm kiếm sẽ bật ra ngay lập tức, sẵn sàng tìm ứng dụng, tệp tin, hoặc thậm chí tìm kiếm trên web. Điểm mạnh của Flow Launcher là khả năng mở rộng qua các plugin: từ tìm kiếm ghi chú trong OneNote, chuyển đổi đơn vị đo, thực hiện phép tính, cho tới tải video YouTube.
Ngoài ra, Flow Launcher hỗ trợ tìm kiếm file cực nhanh nhờ tích hợp với Everything — công cụ tìm kiếm siêu tốc nổi tiếng. Dung lượng tải về khoảng 81MB và chiếm khoảng 200MB sau khi cài đặt, Flow Launcher hoàn toàn xứng đáng để thay thế Windows Search mặc định.
KDE Connect – Kết Nối Điện Thoại Mà Không Cần “Xin” Microsoft
Phone Link của Windows 11 cho phép kết nối điện thoại để đồng bộ thông báo, nhắn tin, gọi điện và truy cập ảnh. Tuy nhiên, nhiều tính năng chỉ hoạt động tốt với Android, đặc biệt là các dòng máy Samsung, và luôn yêu cầu tài khoản Microsoft.
KDE Connect mang đến sự tự do hơn. Ban đầu được phát triển cho Linux, giờ đây KDE Connect đã hỗ trợ Windows, Android và iOS. Bạn có thể đồng bộ thông báo, chia sẻ clipboard, gửi file nhanh giữa điện thoại và máy tính, thậm chí biến điện thoại thành chuột, bàn phím hoặc điều khiển trình chiếu.
Ứng dụng có dung lượng cài đặt chỉ khoảng 81MB, hoạt động mượt mà và không ràng buộc người dùng vào hệ sinh thái Microsoft.
LocalSend – Gửi Tập Tin Mọi Nơi, Mọi Nền Tảng
Nếu bạn từng thất vọng khi Nearby Sharing của Windows chỉ hoạt động giữa các máy Windows, LocalSend sẽ khiến bạn hài lòng. Ứng dụng này hỗ trợ Windows, macOS, Linux, Android và iOS, cho phép gửi file nhanh qua mạng nội bộ mà không tốn băng thông internet.
LocalSend có giao diện hiện đại, dễ sử dụng, và gần như “cài là dùng ngay” mà không cần cấu hình phức tạp. Dung lượng tải về chưa đến 15MB, và chiếm khoảng 50MB sau khi cài đặt. Đây là một công cụ cực kỳ hữu ích cho những ai thường xuyên làm việc trên nhiều thiết bị khác nhau.
VLC – Vị Vua Bất Tử Trong Thế Giới Media Player
Nhắc đến phần mềm mã nguồn mở, VLC gần như là cái tên không thể bỏ qua. Dù Media Player của Windows đã cải thiện đáng kể, nó vẫn không thể xử lý tất cả định dạng media. VLC thì khác: hỗ trợ hầu như mọi loại file video, âm thanh, phụ đề, nhiều track âm thanh, và thậm chí phát video trực tuyến.
Một tính năng thú vị của VLC là tìm phụ đề tự động cho phim, cực kỳ hữu ích khi bạn muốn thưởng thức bộ phim yêu thích với phụ đề chuẩn xác. Với dung lượng tải về chỉ 43MB và chiếm khoảng 170MB sau khi cài đặt, VLC vẫn giữ nguyên vị thế “ông vua” của phần mềm phát media miễn phí.
Lời Kết – Biến Windows 11 Thành Phiên Bản Tốt Nhất Của Riêng Bạn
Danh sách trên bao gồm cả những cái tên quen thuộc như VLC lẫn những công cụ ít người biết như LocalSend hay Flow Launcher. Điểm chung của chúng là đều mã nguồn mở, miễn phí, nhỏ gọn và giúp Windows 11 trở nên nhanh nhẹn, linh hoạt hơn.
Nếu bạn muốn thoát khỏi sự ràng buộc của các ứng dụng mặc định và trải nghiệm sự tự do trong tuỳ chỉnh, những công cụ này chắc chắn sẽ là lựa chọn đáng giá. Hãy thử cài đặt và cảm nhận sự khác biệt — đôi khi, một vài ứng dụng nhỏ cũng đủ thay đổi hoàn toàn cách bạn sử dụng máy tính mỗi ngày.
Leave a Reply